περί ΧΥΤΑ (1)

Οι ΧΥΤΑ ("χωματερές") αποτελούν μία εξελιγμένη εκδοχή της αρχαιότερης μεθόδου διαχείρισης απορριμμάτων: την τοποθέτησή της σε λάκους και το σκέπασμά τους με χώμα. Οι πρόοδοι που έχουν σημειωθεί αφορούν βασικά την προσπάθεια που γίνεται να μη μολυνθεί ο περιβάλλων χώρος και ο υδροφόρος ορίζοντας από τα εξαιρετικά τοξικά σταγονίδια ("στραγγίδια") που διαρρέουν μέσα από τη γη. Αυτό επιτυγχάνεται με την τοποθέτηση αδιάβροχων μεμβρανών στον πυθμένα των περιοχών όπου θάβονται τα απορρίμματα. Δυστυχώς, οι μεμβράνες αυτές δεν επιτυγχάνουν πάντα την πλήρη στεγανοποίηση του χώρου, κάτι που επιδεινώνεται ιδιαίτερα από το γεγονός ότι η χώρα μας είναι σεισμογενής. Αυτό φαίνεται και από μία παρόμοια χρήση της τεχνολογίας αυτής: για τη δημιουργία υδραγωγείων σε νησιά του Αιγαίου. Τα υδραγωγεία που δημιουργούνται με την τεχνική αυτή έχουν συχνά απώλειες νερού λόγω ατελούς στεγανότητας. Εξάλλου, ο χρόνος ζωής των μεμβρανών είναι περιορισμένος (μόλις 15 έτη), μετά τον οποίο χάνουν τη στεγανότητά τους. Οι ΧΥΤΑ, όμως, συνεχίζουν να μολύνουν το περιβάλλον ακόμα και 50 έτη μετά τη διακοπή της λειτουργίας τους και την αποκατάσταση της θέσης. 

Τα καταστροφικά για την υγεία "στραγγίσματα", τα μολυσμένα σταγονίδια που θα περνούν από το χώρο του ΧΥΤΑ στο υπέδαφος, ανέρχονται σε χιλιάδες κυβικά μέτρα κάθε μήνα. Για το ΧΥΤΑ στο "Μάυρο Βουνό" Γραμματικού, αυτά θα καταλήγουν στις πηγές υδροδότησής μας, στη Λίμνη του Μαραθώνα, αλλά και στον Ευβοϊκό (μέσω του ρέματος Σουλνάρθι), ενώ τα θαλάσσια ρεύματα θα τα μεταφέρουν από τους Αγ. Αποστόλους Καλάμου μέχρι τη Ραφήνα, μολύνοντας όλη τη θάλασσα και τις παραλίες. Η μόλυνση αυτή θα καταστρέψει τον τουριστικό χαρακτήρα των ακτών της ΒΑ Αττικής. Επίσης, τα στραγγίσματα θα μολύνουν τον Κάμπο Μαραθώνα όπου μεγαλώνουν τα λαχανικά που τροφοδοτούν τις αγορές ολόκληρης της Αττικής. Η δε στεγανοποίηση δεν αποτελεί λύση, επειδή κάτω από το χώρο του ΧΥΤΑ διέρχεται το ενεργό σεισμικό ρήγμα του Ωρωπού, το οποίο κανένα στεγανωτικό μέτρο παγκοσμίως δεν μπορεί να αντέξει όταν ενεργοποιείται (Πανεπιστήμιο Πάτρας). Αντίστοιχα για την Κερατέα, από το ΧΥΤΑ στο Βραγόνι τα καταστροφικά στραγγίδια θα καταλήγουν στις ακτές της Λαυρεωτικής, Αναβύσσου κ.λπ., με τεράστιες επιπτώσεις στις εξαιρετικής ομορφιάς περιοχές αυτές.
Για την επικινδυνότητα των ΧΥΤΑ μαρτυρούν και οι μετρήσεις που πραγματοποίησε πρόσφατα κλιμάκιο του Πανεπιστημίου Αθηνών, που έδειξαν στην περιοχή γύρω από τα Λιόσια μόλυνση "στο κόκκινο". Επικίνδυνοι για τον ανθρώπινο οργανισμό τοξικοί ρύποι, βαρέα μέταλλα και μικροβιακοί οργανισμοί -όλα προερχόμενα από τη χωματερή- έχουν διεισδύσει ακόμα και σε βάθος 100 μέτρων, παρά τα "στεγανωτικά μέτρα".

Δείγματα του υπεδάφους που συλλέχθηκαν ακόμα και σε απόσταση 15 χλμ. δυτικά της χωματερής (στην Ελευσίνα) βρέθηκαν μολυσμένα. Όπως αναφέρει στα "Νέα" ο υπεύθυνος καθηγητής κ. Λέκκας, "το... μαύρο υγρό των αποστραγγισμάτων των σκουπιδιών -τα επικίνδυνα, δηλαδή, "κατακάθια" των απορριμμάτων- εξαπλώνεται με εντυπωσιακό τρόπο. Από την Ελευσίνα και τον Ασπρόπυργο ώς τις παρυφές της Φυλής και των Αχαρνών όλες οι μετρήσεις σε βάθος 20, 50, 70 και 100 μέτρων ανίχνευσαν κάδμιο, αρσενικό, κυάνιο, μόλυβδο και ψευδάργυρο".

Το υπέδαφος μιας ολόκληρης περιοχής θεωρείται πλήρως κατεστραμμένο. "Σε όλη αυτή την έκταση δεν μπορεί να γίνει καμία γεώτρηση, ενώ δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί η επιφάνεια για καλλιέργειες. Όσο πιο κοντινές στη χωματερή ήταν οι περιοχές από όπου είχαν ληφθεί τα δείγματα, τόσο οι ρύποι ανιχνεύονταν ακόμα και σε μηδενικό βάθος, στην επιφάνεια του εδάφους", συμπληρώνει. Όπως λένε οι επιστήμονες, "βρέθηκαν συγκεντρώσεις ρύπων ακόμα και 100 φορές πάνω από τα επιτρεπόμενα όρια. Η κατάσταση είναι τόσο επιβαρημένη, που ακόμα και τώρα που δεν εναποτίθενται σκουπίδια στον "παλαιό" ΧΥΤΑ των Ανω Λιοσίων, η μόλυνση στο υπέδαφος θα υπάρχει για άλλα 50 ή 60 χρόνια. 

Αυτά για τις γενικές πληροφορίες, που όλοι πρέπει να τις έχουν υπόψη, κυρίως αυτοί που θεωρούν πως οι κάτοικοι που αντιστέκονται είναι μερικοί "αγανακτισμένοι θερμοκέφαλοι". Αύριο θα παραθέσουμε μερικές σκέψεις πάνω στην οργάνωση των κινητοποιήσεων.